KARADENİZ EREĞLİ: Mitolojide Karadeniz Ereğli

ACHERON VADİSİ

Yunan efsanesine göre Acheron,Güneş ile Toprağın oğludur.Olympos (Olimpos) tanrılarıyla devler arasındaki savaşta susuzluktan kırılan devlere su verdiği için Zeus tarafından lanetlenerek yeraltı ülkesine kapatılmıştır.

Acheron'u önce;M.Ö. 9 yy.'da yaşadığı bilinen Homeros,ardından Vergilius ve Ortaçağ'ın büyük şairi Dante anlatmıştır.

Homeros,Odeisa adlı yapıtında;

''...geçtiğin zaman Okeanos'u geminle,

Persephone'nin koruluğu uzun uzun kavaklar göreceksin,kısır söğütler kıyısına çek gemini,

sonra çık yola Hades'in bataklığına doğru,

orada Acheron'a Pyriphlegeton ve Kokytos akar

Styks'ten gelen sular dökülür oraya...''

Mitolojide Acheron (acılar) vadisi olarak geçen yer Ayazması (kutsal su) bulunan cehennemağzı mağarası ''ölüler ülkesinin'' giriş kapılarından biri olup,üç gün kalanın kehanete erişileceğine inanılırdı.Kapısının üç başlı köpek (Cerberus) bekler.Argonot gemisiyle altın postu aramaya giden Herkül 12 görebinden en önemlisi olan Cerberus'u burada yakalar ver Ereğli;altısı Anadolu'da olan 42 Herkül şehrinden biri olur.Ayrıca,M.S. I.ve M.S. II.yüzyılda Roma dönemini yaşayan Ereğlimize Kıbrıs'dan gelen İsa'nın ilk ve 12 havarisinden biri olan Andreas kutsal ibadet mağaramızda,gizlice Anadolu'daki ilk kiliselerinden birini kurarak dinsel öğreti ve törenlere başlar.Heraklia Bizans'ın en önemli metropölü olur.1327'de Osmanlı'ya geçen Ereğli'deki Helenistik,Roma ve Bizans dönemine ait Ayasofya ve birçok kilise,kolonizatör Sait Nasrullah Efendi ve dervişlerince camiye dönüştürülerek Türk-İslam sentezi gelişir ve tarihsel zenginlik inanç zenginliğine dönüşürken;bugünkü turizmimize de kaynak oluşturur.18.1.1994 tarih ve 47 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla mağaralarımız ve Karadeniz Ereğlimiz,inanç turizmi kapsamına alınır.

HADES'İN ÜLKESİ

Ölüler ülkesinin anlatıldığı bölgenin görünüşü ürkütücü olarak tasvir edilir.Ölu ruhların içeri girmesi de kolay değildir.Ölü ruhları Acheron ırmağından geçiren bir sandalcı vardır.Kharon ölü ruhlarını geçirmek için para alır.Bu nedenle ölülerin ağızlarına bir obolos (metelik) konurdu.Para almazsa Kharon,ruhları kovar ve asla yumuşamazdı.Toğrağa gömülmeyen ruhlar yüz yıl havada gezinip dururlardı

Yeraltı dünyasının ve ölüler ülkesinin tanrısı,Hades'in ülkesine Cehennemağzı Mağarasından gidilmektedir.Mağarada üç başlı cehennem köpeği Kerberos,Hades'in ülkesini beklemektedir.Herakles Mykenai kralı Eurystheus'un isteğiyle Kerberos'u yakalamak için bu mağaraya girer.Hiçbir ölümlünün sağ olarak geri dönemediği bu mağaraya tanrı Atena ve Hermes'in yardımıyla girerek Kerberos'u yakalar ve zincire vurur.

Heracles'in Ölüler Ülkesi'ne indiği zaman karşısına çıkan Kerberos ise Ölüler Ülkesi'in bekçisidir.Yaşayanların içeri girmesini engeller,ölü ruhların da dışarı çıkmasına izin vermez.Herkül,Kerberos'u yeryüzüne çıkardığında salyasının toğrağa düştüğü yerlerde zehirli bir bitki olan Akonit (haşhaş) yetişmeye başladığı söylenir.Kimileri bu otu Kaplanboğan olarak isimlendirir.

Ancak Olympos tanrıları Athena ve Hermeias,Hades'ten çaldıkları görünmezlik maskını Herakles'e vererek Ölüler Ülkesi'ne görünmeden girmesini sağlarlar.(Acheron vadisinde yapılan kaçak kazılar sonucunda insan yüzüne oturan mermer bir mask bulunduğu anlatılır.Bu maskın 1980'li yıllara kadar Karadeniz Ereğli'de yaşayan yaşlı bir vatandaşın evinde bulunduğu anlatılır.

Olympos tanrıları Dünya'yı bölüştüğünde Homeros,İlyada'da şu satırlara yer verir;

''Dünya üçe bölündü,üçümüz de aldık payımızı,

Kura çekildi,köpüklü deniz düştü bana..

Sisli karanlıklar ülkesi düştü Hades'in payına..''

Hades,Ölüler Ülkesi'nin Tanrısı'dır.İsmi ''görünmez'' anlamına gelir.Hades,ülkesinden hiçbir zaman dışarı çıkmaz ve diğer tanrılar gibi eğlencelere katılmaz.Yalnız yılda bir sağlığını kontrol ettirmek için Olympos dağına Paian Tanrıya gider.

Argonautlar seferine katılan yarı tanrı Heracles,Acheron'a geldiğinde;Theseus'u kurtarmak için Ölüler Ülkesi'ne girer ve arkadaşını kurtararak Kerberos'u da yeryüzüne çıkarır.Homeros'tan yaklaşık 100 yıl sonra dünyaya gelen (MÖ.8yy.)antikçağın ilk şairi Hesiodos ise Kerberos'u;